Gmina Chęciny
Gmina Chęciny to nie lada gratka dla miłośników turystyki. Niemal w
każdym zakątku gminy są ciekawe miejsca, które warto odwiedzić. Znajdziemy
tu ciekawe dwory, zabytkowe kościoły,
rezerwaty przyrody, a nawet zabytkową stację kolejową. Jednak
najpopularniejszą atrakcją turystyczną gminy są
Chęciny i ruiny królewskiego zamek, do popularnych miejsc gminy
należy również zaliczyć
park etnograficzny, czyli skansen w Tokarni.
Chęciny
Atrakcje turystyczne Chęcin
|
Zamek Królewski w Chęcinach
Zamek Królewski w Chęcinach został wybudowany z inicjatywy Wacława
II, króla Polski i Czech i wzniesiono go na grzbiecie skalistego wzgórza -
367m n.p.m.
|
|
Ruiny zamku w Chęcinach
|
Prawdopodobnie w roku 1306 król Władysław Łokietek przekazał zamek
oraz 11 przyległych wsi biskupowi krakowskiemu. Natomiast w 1331 roku
Łokietek mianował w zamku swojego syna Kazimierza rządcą Wielkopolski.
|
|
Ruiny zamku w Chęcinach
|
Budowla była też jednym z miejsc koncentracji wojsk polskich
udających się na wojnę z Krzyżakami, której rezultatem była bitwa pod
Płowcami 27 września 1331 roku. Wysokie walory obronne zamku, sprawiły, że
król Łokietek zdecydował się zdeponować właśnie tu skarbiec koronny, w
obawie przed zagrożeniem krzyżackim. Z podobnych powodów w 1318 roku
arcybiskup gnieźnieński Janisław podjął decyzję o czasowym przeniesieniu
diecezjalnych kosztowności właśnie do chęcińskiej warowni. Twierdza służyła
też, od końca XIV wieku, jako więzienie. Swoją karę odbywał tu m.in. Andrzej
Garbaty, przyrodni brat, a zarazem zacięty wróg Władysława Jagiełły oraz Jan
Hińcza z Rogowa, oskarżony o romans z Sońką Holszańską. Po wygranej bitwie
pod Grunwaldem w 1410 roku przetrzymywano na zamku znaczniejszych jeńców
krzyżackich.
Po śmierci króla Łokietka, Kazimierz Wielki rozbudował zamek w Chęcinach,
co uczyniło go jedną z najpotężniejszych twierdz na ziemiach polskich,
której przez następne 250 lat nikt nie był w stanie zdobyć.
|
|
Ruiny zamku w Chęcinach
|
Zamek pełnił też funkcje rezydencjonalne dla polskich władców oraz
ich rodzin. W zamkowych murach kilkukrotnie gościli królowie Władysław
Łokietek, Kazimierz Wielki, a także Władysław Jagiełło. Przebywała tu druga
żona ostatniego króla z dynastii Piastów — Adelajda Heska, która po dwóch
latach przeniosła się do Żarnowca. Przez pewien czas pomieszkiwała tu
również Elżbieta Łokietkówna, sprawująca rządy w imieniu swojego syna
Ludwika. W Chęcinach gościła Sońka Holszańska, która w 1425 roku z powodu
zarazy przeniosła się tu z Wawelu wraz z synem Władysławem (późniejszym
Warneńczykiem). Najbardziej znaną królową, która rezydowała w
chęcińskim zamku była Bona Sforza, żona Zygmunta I Starego.
Wyprowadziła się z niego w 1554 roku, zabierając ze sobą ogromny skarb
zapakowany na kilkuset wozach zaprzężonych w konie. Pech chciał, że musiały
one przejechać drewniany most na rzece Nidzie, który runął pod ciężarem
skarbów. Część z nich utonęła w nurtach rzeki, a legenda głosi, że
duch królowej pojawia się na chęcińskim zamku i poszukuje swoich
kosztowności ...
|
|
Ruiny zamku w Chęcinach
|
W następnych latach warownia kilkukrotnie ulegała zniszczeniu. Pierwszymi
zdobywcami warowni byli rokoszanie Zebrzydowskiego w roku 1607, którzy
podstępem zajęli, złupili i spalili chęcińską twierdzę. Kolejnych zniszczeń
dokonały wojska szwedzkie, kozackie i siedmiogrodzkie w czasie potopu. Po
III rozbiorze Polski zamek zaczął popadać w ruinę. Mury zamkowe bardzo
ucierpiały na skutek działalności miejscowej ludności, pozyskującej stąd
materiał na budulec oraz od ostrzału artyleryjskiego w czasie I wojny
światowej.
Zamek stał się zabytkiem w 3 marca 1932 roku.
Kościół Św. Bartłomieja w Chęcinach
|
|
Kościół św. Bartłomieja w Chęcinach
|
Kościół św. Bartłomieja w Chęcinach został wzniesiony przed rokiem
1325, co wiązało się prawdopodobnie z lokacją miasta. Jego fundatorem mógł
być Władysław Łokietek. W drugiej połowie XVI wieku jego użytkownikami byli
przez blisko 30 lat arianie. Ponownie został konsekrowany w roku 1603 i
rozbudowany w drugiej połowie XVII wieku. Nowe dachy i wieżę wykonano
podczas remontu w latach 1830 - 1840.
|
|
Kościół św. Bartłomieja w Chęcinach
|
|
|
Kościół św. Bartłomieja w Chęcinach
|
Kościół Wniebowzięcia NMP i klasztor Franciszkanów w Chęcinach
|
|
Kościół Wniebowzięcia NMP w Chęcinach
|
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i klasztor franciszkanów
w Chęcinach
fundował król Kazimierz Wielki w 1368 roku za pozwoleniem papieża Urbana V
z dnia 5 marca 1367 roku. Kościół zbudowany jest z kamienia łamanego, w
stylu gotyckim. Natomiast klasztor dla 12 zakonników był drewniany i
w 1465 roku uległ pożarowi, który rozprzestrzenił się na kościół i miasto.
W czasie reformacji w 1581 roku kościół został zajęty na 15 lat przez
innowierców arian zwanych również „braćmi polskimi”, przez co świątynia
została poważnie zdewastowana. W odbudowie odzyskanego kościoła pomagał
miecznik królewski, starosta chęciński i lelowski Stanisław z Ruszczy
Branicki. Podczas Wielkanocy, w dniu 01 kwietnia 1657 roku klasztor został
ponownie zniszczony przez żołnierzy Franciszka Rakoczego, którzy,
plądrując klasztor w poszukiwaniu skarbów, zamordowali trzech mnichów, o
czym przypomina marmurowa tablica. Kolejnym trudnym okresem było
wypędzenie zakonników za panowania Aleksandra I. Klasztor przeznaczono
wówczas na jedno z najcięższych więzień w Górach Świętokrzyskich. W
późniejszym okresie działała tu kolejno szkoła kamieniarska, zakłady
mięsne, warsztaty tkackie, łaźnia miejska, schronisko PTTK. W latach 60.
XX wieku zespół klasztorny odrestaurowano i zaadaptowano na cele
turystyczne: w kościele mieściła się restauracja wraz z hotelem. Mimo
ustawicznych protestów, kierowanych do ówczesnych władz partyjnych i
państwowych, stan taki trwał aż 19 lat. W 1991 roku klasztor po wielu
latach ponownie przejęli franciszkanie.
|
|
Ołtarz główny
|
|
|
Klasztor franciszkanów
|
Kamienica "Niemczówka" w Chęcinach
|
|
Kamienica Niemczówka w Chęcinach
|
„Niemczówka” to renesansowa kamienica wybudowana w 1570 roku.
Jej pierwszymi właścicielami byli Walenty Września i jego żona Anna z
Niemczów. Budynek składa się z trzech kondygnacji: sklepionych kolebkowo
piwnic, parteru i poddasza. Przez wiele lat w budynku mieściła się
karczma. Obecnie zabytkowa "Niemczówka" pełni funkcję Centrum Informacji
Turystycznej i Historycznej Gminy Chęciny.
|
|
Kamienica Niemczówka w Chęcinach
|
|
|
Kamienica Niemczówka - Chęciny
|
Klasztor Sióstr Bernardynek i kościół św. Marii Magdaleny
|
|
Klasztor Benedyktynek w Chęcinach
|
Zespół klasztorny założony w 1643 roku przez Siostry Klaryski.
Pierwotnie siedzibą zakonu był piętrowy dom wzniesiony przez Sebastiana
Fodygę, podarowany siostrom testamentem w 1634 roku. W drugiej połowie
XVII wieku rozbudowano klasztor i połączono wszystkie zabudowania w
jeden kompleks. Od lat trzydziestych XX wieku gospodyniami klasztoru są
Siostry Bernardynki reguły św. Franciszka. Orientowany kościół
klasztorny pw. Św. Marii Magdaleny składa się z niewielkiej nawy
zamkniętą absydą.
|
|
Kościół pw. św. Marii Magdaleny
|
Tokarnia
Skansen w Tokarni
Park etnograficzny w Tokarni otwarto w 1977 roku. Powierzchnia parku
to około 70 hektarów. Na tym obszarze przez wiele lat gromadzono zabytki
architektury wiejskiej z całej Kielecczyzny. Znajdują się to wiejskie
zagrody, szkoła, młyn, kościół, a nawet apteka.
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
|
|
Skansen w Tokarni
|
Bolmin
Dwór obronny w Bolminie
|
|
Dwór w Bolminie
|
Obronny dwór w Bolminie usytuowany jest na cyplu wzgórza, został
wzniesiony w końcu XVI lub na początku XVII wieku w stylu późnego renesansu.
Po pożarze w XVII wieku został odbudowany i powiększony o kolisty ryzalit
(występ) od strony południowej i o trakt pomieszczeń od strony północnej. W
wieku XIX przebudowano fasadę północną w stylu klasycystycznym (ceglany
portyk), a w ryzalicie w miejscu klatki schodowej urządzono okrągłe pokoje.
Na elewacjach bocznych zachowały się częściowo wykonane z ciosu obramienia
okien. W piwnicach i części parteru zachowały się sklepienia. Dwór by średniowiecznej szlachty.ł
zamieszkany do drugiej połowy XIX wieku. Jego ruiny stanowią przykład
typowej dla XVI wieku siedziby
|
|
Dwór w Bolminie
|
Kościół pw. Narodzenia NMP w Bolminie
|
|
Kościół w Bolminie
|
Najstarsza wzmianka o wsi Bolmin sięga lat 1510-1520. Pierwszy,
drewniany kościół pw. Trójcy Przenajświętszej, usytuowany był poniżej pałacu
rodziny Brzeskich i prawdopodobnie powstał w roku 1573.
Fundatorem kościoła był właściciel dóbr ziemskich w Bolminie, Stanisław
Brzeski z Brześcia herbu Ciołek. Obecną świątynię pw. Narodzenia NMP
ufundowała Jan Brzeski, syn Stanisława. Do budowy kościoła wykorzystano
miejscowy piaskowiec i cegły. W 1617 roku bp Tomasz Oborski, sufragan
krakowski konsekrował kościół i ołtarz główny. W 1636 roku dobudowana
została kaplica od strony północnej, a w XVII wieku kościół został
powiększony przez dobudowanie od strony zachodniej wieży oraz
dzwonnicy.
|
|
Kościół w Bolminie
|
Niedaleko kościoła stoi przydrożna
kapliczka typu - murowana latarnia.
Kapliczki latarniowe przybierają formę czworoboku z prześwitami
lub wnękami ustawione na czworobocznym słupie, lub okrągłej
kolumnie.
|
|
Kapliczka przydrożna w Bolminie
|
Podzamcze
Dwór Starostów Chęcińskich
|
|
Dwór w Podzamczu
|
Dwór wybudowano na niewielkim skalistym wzniesieniu w miejscu
dawnego drewnianego folwarku obronnego XVII wieku, fundatorem budowli był
Stanisław Branicki starosta chęciński. Budowla przeznaczona była na siedzibę
Starosty Chęcińskiego, wcześniej znajdowała się ona na zamku w
Chęcinach. W następnych latach obiekt rozbudowano i urządzono ogród. W XVIII
wieku Starosta opuścił dwór i wrócił do Chęcin. W XIX wieku budynek pełnił
funkcje magazynowe, później na wiele lat stała się siedzibą szkoły
rolniczej. W 2010 roku dwór przejęło Regionalne Centrum
Naukowo-Technologiczne w Kielcach.
Dwór był wielokrotnie niszczony, odbudowywany i przebudowywany.
|
|
Dwór w Podzamczu
|
Brama Jana III Sobieskiego
|
|
Zabytkowa brama w Podzamczu
|
Barokowa brama będąca wolno stojącym łukiem triumfalnym wzniesionym
prawdopodobnie na część zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w 1683
roku. Według innych jednak źródeł powstała ona w pierwszej dekadzie XVII
wieku z fundacji starosty chęcińskiego Stanisława z Ruszczy, a intencją
bramy było uczczenie odzyskania dla katolików kościoła franciszkańskiego w
Chęcinach, zajmowanego do 1603 roku przez arian (braci polskich). Brama
skierowana jest frontem do dworu i znajduje się na końcu ogrodu.
|
|
Zabytkowa brama w Podzamczu
|
Do bramy prowadzi aleja lipowa, której niektóre drzewa liczą
ponoć 300 lat.
|
|
Aleja lipowa - Podzamcze
|
Starochęciny
Kościół Św. Stanisława Męczennika w Starochęcinach
|
|
Kościół w Starochęcinach
|
Kościół w Starochęcinach powstał w latach 1680-1690 i mógł go
fundować starosta chęciński kasztelan sandomierski Stefan Bidziński.
Prawdopodobnie miała to być jego kaplica grobowa. Projekt świątyni
przypisywany jest Tylmanowi z Gameren, słynnemu architektowi króla
Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Niewielki barokowy kościółek, został
ukończony ostatecznie w 1718 roku. Stoi on w miejscu dawnego cmentarza.
Otoczony jest starym murem w kształcie ośmioboku. Po bokach świątyni
znajdują się dwie symetrycznie ustawione dzwonnice. Budynek kościelny
jest ewenementem w skali regionalnej, gdyż został on jako jeden z
nielicznych wybudowany na planie krzyża greckiego.
|
|
Kościół w Starochęcinach
|
Wieża ciśnień w Starochęcinach
Mierząca około 50 metrów wysokości wieża ciśnień, mieszcząca 200
m³ wody, pełni funkcję zbiornika retencyjno-ciśnieniowego. Powstała w
1992 roku.
|
|
Wieża ciśnień - Starochęciny
|
Wolica
Dworzec kolejowa w Wolicy
|
|
Dworzec w Wolicy
|
Przez Wolicę biegnie linia kolejowa, przy której stoi
zabytkowy budynek dworca kolejowego. Stację wybudowano tam w
latach 1883-1885 w ramach Iwanogorodzko-Dąbrowskiej Linii Kolejowej. Sam
budynek dworca wzniesiono w 1903 roku. Obiekt rozbudowano po zakończeniu
II wojny światowej. Architektura dworca utrzymana jest w klimacie dla
nieruchomości kolejowych z okresu swojego powstania.
|
|
Dworzec w Wolicy
|
Przy tej samej ulicy co stoi dworzec usytuowana jest
nadrzewna kapliczka.
|
|
Przydrożna kapliczka w Wolicy
|
Łukowa
Kościół Matki Bożej Królowej w Łukowej
|
|
Kościół w Łukowie
|
Pierwszy kościół drewniany w Łukowie powstał w 1408 roku z
inicjatywy właścicieli wsi Łukowa — Klemensa Niemszy, kasztelana
czechowskiego i jego żony Małgorzaty. W okresie reformacji, w 1551 roku
kościół zmieniony został na zbór protestancki, którego reaktywizacji
dokonano dopiero w drugiej lub trzeciej dekadzie XVII wieku. W 1753 roku
żona starosty chęcińskiego Anna Ossolińska córka podskarbiego koronnego
Franciszka ufundowała nowy drewniany kościółek pw. Pocieszenia Matki
Boskiej, w miejsce dawnego, zdewastowanego. Z czasem zaczął popadać w
ruinę, podjęto więc decyzję o budowie nowej, murowanej świątyni, którą
ukończono w 1901 roku. W 1902 kościół został konsekrowany pw.
Przemienienia Pańskiego.
|
|
Kościół w Łukowie
|
Rezerwat przyrody Jaskinia Raj
|
|
Pawilon wejściowy
|
Jaskinia Raj została odkryta w 1964 roku. Powstała ona w wapieniach
dewońskich, które budują wzgórze Malik w Paśmie Bolechowickim. Podziwiać w
niej można formy krasu podziemnego: stalaktyty, stalagmity, stalagnaty,
makarony, misy martwicowe z perłami jaskiniowymi (pizoidami), nacieki
spływowe (zasłony, draperie, polewy). Łączna długość jej korytarzy wynosi
240 metrów. Długość trasy wycieczkowej wynosi 180 metrów, a zwiedzanie trwa
około 45 minut.
|
|
Plac przed jaskinią
|
Rezerwat przyrody Jaskinia Raj położony jest na terenie
Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego. W skład rezerwatu, oprócz
jaskini, wchodzi też fragment rosnącego w jej otoczeniu około stuletniego
boru sosnowego.
|
|
Rezerwat - Jaskinia Raj
|
Miedzianka
Muzealna Izba Górnictwa Kruszcowego w Miedziance
|
|
Szyld
|
Muzealna Izba Górnictwa Kruszcowego poświęcona jest głównie historii
eksploatacji miedzi i wapieni. Przy Izbie stoi wieża wyciągowa szybu Piotr
zlikwidowanej kopalni miedzi w Miedziance.
|
|
Wieża wyciągowa
|
|
|
Wagonik - eksponat muzealny
|
|
|
Wieża wyciągowa
|
Rezerwat przyrody "Góra Miedzianka"
Z Izbą sąsiaduje rezerwat przyrody „Góra Miedzianka”, który
położony jest w granicach Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego.
Znajduje się w zachodniej części Pasma Chęcińskiego i zajmuje powierzchnię
około 25 hektarów. Najwyższym szczytem, zlokalizowanym w centralnej części
Rezerwatu jest Miedzianka, licząca 354 m n.p.m.
|
|
Rezerwat przyrody Góra Miedzianka
|
|
|
Rezerwat przyrody Góra Miedzianka
|
|
|
Widok na okolicę
|
|
|
Rezerwat przyrody Góra Miedzianka
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz