Skarżysko-Kamienna miasto powiatowe
Skarżysko-Kamienna jest siedzibą powiatu skarżyskiego. Powiat
skarżyski leży na pograniczu Płaskowyżu Suchedniowskiego, Garbu
Gielniowskiego oraz na północnym obrzeżu Gór Świętokrzyskich. Atutem powiatu
jest duża lesistość - prawie 60% powierzchni stanowią kompleksy leśne.
Utworzono tam rezerwaty przyrody oraz parki krajobrazowe. Rzeźba terenu
powiatu jest mocno zróżnicowana - występują tu obszary równinne, wzgórza
oraz pagórki. Bukowa Góra to najwyższe wzniesienie powiatu. Obszar
powiatu jest poprzecinany rzekami i strumieni, najdłuższą rzeką powiatu jest
rzeka Kamienna. Dopływami Kamiennej są m.in. Bernatka, Kamionka,
Żarnówka, Jaślana.
Skarżysko-Kamienna to miasto z bogatą historią rozciągające
się wzdłuż rzeki Kamiennej. Dolina rzeki Kamiennej ze swoimi skarbami ukrytymi
w ziemi (surowce mineralne, w szczególności rudy metali) przyczyniła się do
rozwoju osady i okolic. Słynne dymarki do wytopu żelaza dały początek
późniejszemu rozwojowi przemysłu hutniczego i metalowego. Teren obecnego miasta
Skarżyska-Kamiennej wiąże się z działalnością Stanisława Staszica i z jego
pionierskimi pracami w zakresie kopalnictwa, hutnictwa i hydrologii. W roku
1885 wybudowano linię kolejową Dęblin - Dąbrowa Górnicza, dzięki czemu nad
Kamienną poswatał węzeł kolejowy z odgałęzieniem do Koluszek w kierunku Łodzi i
w kierunku wschodnim do Ostrowca Świętokrzyskiego. Nastąpił wówczas bardzo
szybki rozwój miasta. Po niedługim czasie w pobliżu węzła powstała Odlewnia
Żeliwa i Emaliernia „Kamienna”. W 1920 roku istniało na terenie gminy 20
zakładów wytwórczych, w tym 6 zakładów przemysłowych branży metalowej
zatrudniających ponad tysiąc pracowników; niewiele mniej ludzi zatrudniały
służby kolejowe. 28 grudnia 1922 roku utworzona została gmina miejska Kamienna,
a prawa miejskie miejscowość uzyskała z dniem 1 stycznia 1923 roku. W 1924 roku
nad Kamienną powstał Wielki Zakład Zbrojeniowy o nazwie „Państwowa Fabryka
Amunicji”. W 1928 roku została zatwierdzona obecna dwuczłonowa nazwa miasta
Skarżysko-Kamienna. W czasie II wojny światowej koncern zbrojeniowy „Hasag”
przejął "Państwową Fabrykę Amunicji" i utworzono tam getto dla Żydów. Po roku
1945 nastąpiła odbudowa przemysłu. "Państwowa Fabryka Amunicji" przekształciła się w Zakłady Metalowe „Mesko”. W roku 1957 uruchomiono
Fabrykę Obuwia a w latach 1966–68 zelektryfikowano węzeł PKP.
Atrakcje turystyczne Skarżyska-Kamiennej
Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej
Muzeum im. „Orła Białego” powstało w 1969 roku z inicjatywy
Towarzystwa Miłośników Skarżyska-Kamiennej. Mieści się w
zabudowaniach byłej Huty Rejów. Jest to jedna z największych
kolekcji militariów w Polsce. Na przestrzeni lat w muzeum zgromadzono
wiele sprzętu wojskowego, wykorzystywanego podczas II Wojny Światowej oraz
wyposażenie i umundurowanie żołnierzy. W ramach ekspozycji plenerowej
zobaczyć można
działa artyleryjskie, armaty, czołgi, wozy pancerne, samoloty
wojskowe
oraz kuter torpedowy ORP „Odważny”.
Ruiny Wielkiego Pieca Huty Rejów
Pierwszy piec z fryszerką na Rejowie powstał w 1770 roku na miejscu starej
dymarki. Nowy okres w dziejach Huty Rejów wiąże się z działalnością
Stanisława Staszica, który był twórcą planu budowy wzdłuż
rzeki
Kamiennej zakładów metalowych zwanych „ciągłym zakładem fabryk na rzece
Kamiennej”. W 1835 roku przystąpiono więc do wielkiej przebudowy rejewskiego pieca.
16 października 1838 roku uwzględniając najnowsze osiągnięcia techniki
hutniczej, oddano do użytku nowoczesny zakład metalurgiczny, który zastąpił
przestarzałą "Kuźnicę Rejowską".
Huta Rejów funkcjonowała do 1901 roku, znaczący postęp w technice
hutniczej, jakim było zastosowanie węgla kamiennego oraz maszyny parowej był
główną przyczyną upadku tradycyjnego hutnictwa. W okresie okupacji
austriackiej zakład ostatecznie zlikwidowano.
Wśród ruin obiektu można wyróżnić: spód wielkiego pieca, kanał doprowadzający wodę do koła wodnego, fragment
muru oporowego i przepust.
|
|
Ruiny Wielkiego Pieca Huty Rejów
|
|
|
Ruiny Wielkiego Pieca Huty Rejów
|
|
|
Ruiny Wielkiego Pieca Huty Rejów
|
Zalew Rejów
Przed wiekami piętrzono wodę na rzece Kamionce, aby dostarczyć
energię do kuźnic, innych zakładów hutniczych i młynów.
Rejowski zbiornik wodny powstał na początku XIX stulecia i do 1903
roku służył do poruszania urządzeń Huty Rejów. Dziś Zalew Rejów
ulokowany wśród lasów pełni funkcję rekreacyjno-kąpieliskową. Przy zalewie
są dwie plaże: na zachodnim brzegu, gdzie funkcjonuje ośrodek wypoczynkowy z
domkami kempingowymi i wypożyczalnią kajaków i rowerków wodnych oraz na
wschodnim brzegu, gdzie mieści się plaża miejska z placem zabaw i punktami
małej gastronomii.
Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej
W 1989 roku rozpoczęto budowę
Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej, która jest wierną repliką
wileńskiej Ostrej Bramy. Świątynię zdobią cudne witraże, ukazując polskich
świętych oraz sceny z życia Matki Bożej.
Jest to jedyny w Polsce tego typu obiekt sakralny.
|
|
Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej
|
Kościół pw. św. Józefa Oblubieńca
Drewniany kościół p.w. Świętego Józefa Oblubieńca z 1928 roku został
zbudowany zgodnie z projektem Waleriana Wołodźki. Świątynia została
poświęcenia 7 grudnia 1928 roku przez biskupa Pawła Kubickiego. Na plebanii
tego kościółka w jednym z gościnnych pokoi, zmarł w maju 1957 roku nasz
wielki poeta, tłumacz i eseista Leopold Staff.
Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Skarżysku-Kamiennej
Parafia Najświętszego Serca Jezusowego w Skarżysku-Kamiennej została erygowana w roku 1925. Kościół parafialny jest wybudowany w stylu
neogotyckim, trzynawowy. Starania o budowę kościoła rozpoczęto w roku
1897, w roku 1908 poświęcono kamień węgielny świątyni, do 1923 roku
wzniesiono mury i sklepienie, w 1926 roku ukończono budowę wież, 1929 roku
zainstalowano 26-głosowe organy, w 1930 roku umieszczono w kościele Stacje
Drogi Krzyżowej, w 1934 roku ułożono posadzkę.
W noc Bożego Narodzenia 1923 roku w budującym się kościele
odprawiono pierwszą Mszę Świętą - pasterkę i od tej pory systematycznie
odprawiano nabożeństwa. W 1933 roku kościół został konsekrowany przez
księdza biskupa sandomierskiego Włodzimierza Jasińskiego.
|
Kościół Najświętszego Serca Jezusowego
|
|
|
Kościół Najświętszego Serca Jezusowego
|
Miejskie Centrum Kultury im. Leopolda Staffa w Skarżysku-Kamiennej
Budowę Zakładowego Domu Kultury w Skarżysku-Kamiennej rozpoczęto w
latach pięćdziesiątych. Budowa trwała aż 10 lat. Obiekt zaprojektowali
Konstanty Rytkowski i Tadeusz Rogowski z Warszawskiej Pracowni Sztuk
Plastycznych. Dnia 8 lutego 1964 roku oddano do użytku całkowicie wykończony
Dom Kultury, który z czasem został przemianowany na
Miejskie Centrum Kultury im. Leopolda Staffa.
|
|
Miejskie Centrum Kultury im. Leopolda Staffa
|
Parowóz Pt 47-13 w Skarżysku-Kamiennej
Parowóz Pt 47-13 pracował w Skarżysku-Kamiennej w latach 1986 -
1988. Wyprodukowano go Fabryce Lokomotyw w Chrzanowie w 1948 roku. W
2011 roku po renowacji w tutejszej lokomotywowni ustawiono go przed
skarżyskim dworcem kolejowym i jest dumną atrakcją miasta.
Parowóz Pt 47-13 to eksponat muzealny należący do zbiorów Muzeum im.
Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej.
|
|
Parowóz Pt 47-13
|
|
|
Parowóz Pt 47-13
|
Zabytkowy domek dróżnika "dróżniczówka" w Skarżysku-Kamiennej
"Dróżniczówki" powstawały na początku XIX wieku i były to niewielkie
budynki, budowane przy drogach. Wykorzystywane były do nadzoru ruchu oraz
utrzymanie lub budowy dróg.
Skarżyska "dróżniczówka" to budynek mieszkalno–administracyjny
urzędnika drogowego z końca XIX wieku, wpisany jest do rejestru zabytków,
Dziś obiekt zajmuje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
|
|
Zabytkowy domek dróżnika "dróżniczówka"
|
Pomnik dwóch rocznic w Skarżysku-Kamiennej
Naprzeciw kościoła Najświętszego Serca Jezusowego, znajduje się
Skwer Kolejarzy. Stoi tam pomnik wystawiony z inicjatywy kolejarzy
zrzeszonych w Lidze Morskiej i Kolonialnej. Upamiętnia on rocznicę
Odzyskania Niepodległości oraz rocznicę
Zaślubin Polski z Morzem.
|
|
Pomnik dwóch rocznic
|
Zbiorowe Miejsce Pamięci Narodowej w Skarżysku-Kamiennej
Jadąc drogą krajową nr 42 ze Skarżyska do Bliżyna, ujrzymy
krzyż upamiętniający ofiary faszyzmu niemieckiego. Od krzyża
prowadzi leśna droga do zbiorowej mogiły - Mogiła na Borze. W
dniach 12-16 lutego 1940 roku Niemcy rozstrzelali 360 osób pochodzących ze
Skarżyska, działających w ruchu oporu.
|
|
Zbiorowe miejsce pamięci narodowej
|
|
|
Zbiorowe miejsce pamięci narodowej
|
Młyn na Łyżwach
Przy rozlewisku Kamiennej w Nowym Młynie (kiedyś wioska,
dziś część osiedla Łyżwy) stoi drewniany nieczynny młyn wodny. Ukryty
wśród nadwodnej roślinności, otoczony szuwarami oddaje dawny klimat.
|
|
Młyn drewniany na Łyżwach
|
|
|
Młyn drewniany na Łyżwach
|
|
|
Młyn drewniany na Łyżwach
|
|
|
Młyn drewniany na Łyżwach
|
|
|
Rozlewisko rzeki Kamiennej
|
|
|
Rozlewisko rzeki Kamiennej
|
|
|
Rzeka Kamienna
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz