6 zabytkowych krakowskich kościołów i ich historia
1.Katedra Wawelska św. Stanisława B. M. i św. Wacława M. w Krakowie
2.Kościoł Mariacki Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie
3.Kościół św. Wojciecha na Rynku w Krakowie.
4.Kosciół na Skałce - Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Krakowie
5.Kościół Bonifratrów pw. Trójcy Przenajświętszej w Krakowie
6.Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
Katedra Wawelska św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
W Krakowie, na wzgórzu Wawelskim nieopodal Zamku Królewskiego położona
jest
Bazylika archikatedralna pw. św. Wacława M. i św. Stanisława B. i M., należy ona do jednych z najważniejszych zabytków sakralnych w Polsce.
Przez wieki świątynia była świadkiem ceremonii koronacji królów Polski,
ale i jest ich również miejscem wiecznego spoczynku. Pochowani są tu:
królowie i ich rodziny, biskupi krakowscy, przywódcy polityczni, wybitni
poeci polscy oraz bohaterowie narodowi.
Obecna katedra jest trzecią świątyniom na tym miejscu. Pierwszy
romański kościół zwany „chrobrowski” był poświęcony
św. Wacławowi. Król Bolesław Chrobry był z nim spokrewniony
przez swą matkę Dobrawę. Jego budowę prawdopodobnie rozpoczęto
około roku 1000, kiedy utworzono biskupstwo po
zjeździe gnieźnieńskim.
Drugi kościół romański zwany „hermanowski” rozpoczęto
budować za czasów panowania księcia Władysława Hermana (1079-1102),
a ukończona za panowania Bolesława Krzywoustego (1107–1138). Na
środku świątyni wówczas wzniesiono grobowiec-ołtarz biskupa i męczennika
św. Stanisława ze Szczepanowa, szczątki jego sprowadzono w 1089 ze
Skałki. Biskup w 1079 roku został zamordowany z rozkazu króla Bolesława
Śmiałego. W roku 1305 budowla spłonęła, ocalała wówczas tylko krypta
św. Leonarda.
Trzeci gotycki kościół rozpoczęto budować za panowania Władysława Łokietka, budowę zakończono za króla Kazimierz Wielkiego. Konsekracji 28
marca 1364 roku dokonał arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria
Skotnicki. Honorowym gościem w obrządku poświęcenie nowej świątyni był sam
król Kazimierz Wielki.
Obecna świątynia z XIV wieku to trójnawowa gotycka bazylika z
transeptem, ambitem i trzema wieżami. Otoczona jest szeregiem
kaplic.
|
| Katedra Wawelska |
|
| Kopuła na Kaplicy Zygmuntowskiej |
Plan Katedry na bilecie pomaga w zwiedzaniu 👉
|
| Bilet na zwiedzanie Katetery |
Kościół Mariacki - Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie
Krakowski Kościół Mariacki położony jest na
Placu Mariackim we wschodniej części Rynku Głównego.
Świątynia w 1962 roku otrzymała tytuł bazyliki mniejszej i jest
zaliczana do jednych z największych i najważniejszych świątyń
Krakowa.
Pierwszy murowany kościół w stylu romańskim według przekazu Jan
Długosza, miał ufundować w latach 1221–1222 biskup krakowski
Iwo Odrowąż na miejscu starego drewnianego kościółka. Niestety, w
trakcie najazdów tatarskich, budowla została zniszczona. Wykorzystano
więc częściowo poprzednie fundamenty i w latach 1290-1300 wzniesiono,
wczesnogotycki kościół halowy. W latach 1355-1365 dobudowano
prezbiterium, a fundatorem był mieszczanin krakowski i stolnik
sandomierski Mikołaj Wierzynek. Kolejna przebudowa kościoła
przypadła na lata 1392-1397 wtedy to przekształcono wnętrze z halowego
na bazylikowe, a dzieła tego dokonał Mikołaj Werner z Pragi.
Werner wtenczas obniżył mury naw bocznych, a nawę główną oświetlił
oknami umieszczonymi nad dachami naw bocznych. W latach 1435-1446 do
zewnętrznych murów naw bocznych dobudowano kaplice, a nad pracami czuwał
wówczas mistrz Franciszek Wiechoń z Kleparza. W tym samym roku
podwyższono północną wieżę, przekształcając ją w strażnicę miejską.
Wieża nakryta jest gotyckim hełmem z 1478 roku według projektu mistrza
Macieja Heringka. W 1666 roku hełm ozdobiono złoconą
Maryjną Koroną.
Wieża Wyższa Północna zwana jest Hejnalicą lub Strażnicą mierzy
82 metry i wybudowano ją na planie kwadratu, grany jest z niej hejnał
mariacki. Wieża Niższa Południowa mierzy 69 metrów i jest
dzwonnicą kościelną, wisi w niej dzwon zwany Półzygmuntem.
Wybudowana również na planie kwadratu. W 1592 roku nakryto ją
późnorenesansowym hełmem. Na piętrze znajduje się renesansowa kaplica
pw. Nawrócenia św. Pawła. Pomiędzy wieżami urządzono kaplicę
Wniebowzięcia NMP.
O Krakowie krąży wiele legend, jedna z nich związana
jest z wieżami mariackimi.
Legenda o wieżach kościoła mariackiego.
Trójnawowy korpus kościoła mariackiego od strony Rynku Głównego
zamknięty jest dwiema nierównymi wieżami. Ponoć owe wieże budowało
dwóch braci, którzy byli znakomitymi architektami. Starszy brat podjął
się budowy południowej wieży a młodszy północnej. Na początku prace
budowlane szły w równym tempem, jednak po pewnym czasie wieża budowana
przez starszego brata znacznie przewyższała więżę budowaną przez
młodszego brata. Młodszy brat wiedział już, że nie ukończy wieży jako
pierwszy i że to brat zyska większą sławę. Targany zazdrością
postanowił zabić brata. Bez namysłu sięgnął za nóż i przebił mu serce.
Niedokończoną wieżę południową rozkazał pokryć kopułą, a swoją
dokończył zgodnie z projektem. Z czasem jednak zaczęły dręczyć go
wyrzuty sumienia i w dniu poświęcenia świątyni ukazał się w oknie
wyższej wieży. Trawiony smutkiem i goryczą trzymając w ręce nóż
(którym zamordował brata) wbił go w swe serce, po czym runął w
dół.
Nóż powieszona w bramie Sukiennic dla upamiętnienia tych tragicznych
wydarzeń, wisi on tam do dziś.
Największym zabytkiem kościoła mariackiego jest ołtarz Wita Stwosza - Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny. Mistrz z Norymbergi prace
nad tym ogromnym dziełem, rozpoczął w 1477 roku, a ukończył je w 1489
roku. Do tej potężnej rzeźby Wit użył trzech gatunków drzew: dębu,
modrzewia i lipy. Z dębu z racji, że jest najtwardszym drzewem,
zbudował całą konstrukcję ołtarza, z modrzewia nieco lżejszego, ale
łatwo łupliwego wykorzystał do tła, a wszystkie postacie a jest ich
ponad 200, wyrzeźbił z miękkiej i plastycznej lipy.
Po czasie jak świątynia wzbogaciła się o dzieło Wita Stwosza, to
przez długie lata nie były przeprowadzane żądne konkretne remonty, które
miły by wpływ na wystrój bądź architekturę kościoła.
Dopiero w XVIII za sprawą proboszcza Jacka Łopackiego wnętrze
świątyni zostało przebudowane. Zmiany w latach 1753-1754 dokonał
architekt królewski Francesco Placcidi. Pozbył się on wówczas
elementów gotyckich, wprowadzają późny barok. Obniżył dach nad
kościołem, obmurował gotyckie filary, podzielił architektonicznie
ściany, stosując pilastry podtrzymujące gzymsy, w kaplicach bocznych
ustawił szereg ołtarzy, wykonanych z czarnego marmuru. Z tego okresu
pochodzi późnobarokowa kruchta będąca również dziełem
Placydio.
Po trzecim rozbiorze Polski zlikwidowano cmentarz wokół
kościoła, w ten sposób powstał plac Mariacki.
W latach 1887-1891 przystąpiono do kolejnego remontu.
Wprowadzono wtedy do wnętrza wystrój neogotycki, pozbywając się w ten
sposób detali barokowych, w tym malowideł ściennych. Od tegoż momentu
świątynię zdobi polichromia autorstwa Jana Matejki. Przy pracach
tego pięknego projektu brali udział m.in.
Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer. Oni też są autorami
witrażu, który znajduje się nad kruchtą prowadzącą do świątyni.
|
| Kościół Mariacki |
|
| Kościół Mariacki |
|
| Kościół Mariacki |
Kościół św. Wojciecha na Rynku w Krakowie.
Ten mały kościółek znajduje się na Rynku Głównym w Krakowie i być może jest on najstarszym krakowskim kościołem. Historia świątyni sięga bez mała początków dziejów Polski i jest związana z osobą św. Wojciechem - katolickim patronem Polski, który zginął męczeńską śmiercią 23 kwietnia 997 roku z rąk pruskich pogan.
Tu, gdzie dziś stoi kościół rzekomo miał głosić kazania patron świątyni wędrujący z Węgier na misyjne pielgrzymki do pogańskich Prus. Na upamiętnienie owych zdarzeń wystawiono przy drodze prowadzącej na wzgórze wawelskie mały drewniany kościółek. Obecna murowana romańska świątynia powstała na przełomie XI / XII wieku.
W 1453 roku wygłaszał tu swoje kazania Jan Kapista, na
zaproszenie kard. Zbigniewa Oleśnickiego i króla Kazimierza IV
Jagiellończyka.
Na początku XVII i XVIII wieku przebudowano ją w stylu barokowy.
Podwyższono wtedy ściany kościoła, całość budowli nakryto kopułą,
wytynkowano romańskie mury, dobudowano zakrystię i kaplicę bł.
Wincentego Kadłubka oraz wybudowano od strony zachodniej nowe
wejście.
|
| Kościół św. Wojciecha |
|
| Kościół św. Wojciecha |
Kościół na Skałce - Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Krakowie
Kościoła oraz zespół budynków klasztornych ojców Paulinów znajduje się niedaleko Wawelu na niewielkim wzgórzu zwane
Skałką. Niegdyś Skałka była grodem, należącym do miasteczka
Kazimierz, a potem znalazła się w obrębie miasta Krakowa.
Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa Męczennika
to świątynia dwóch historii.
Pierwsza wiąże się z
męczeńską śmiercią krakowskiego biskupa Stanisława ze
Szczepanowa, druga dotyczy
Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika - Paulini
Pierwszy kościół romański w tym miejscu powstał XI wieku pw.
św. Michała Archanioła. W tym kościele 1079 roku poniósł
męczeńską śmierć krakowski biskupa Stanisław ze Szczepanowa,
wyniku konfliktu z królem Bolesławem Śmiałym. Niedługo po tym
makabryczny zdarzeniu władca został wygnany z kraju, a kościół
stał się miejscem kultu męczennika. Grób biskupa początkowo znajdował
się w kościele na Skałce, wkrótce jednak przeniesiono go na
Wawel. W XIII wieku został ogłoszony świętym i uznany
za patrona Polski. Kościół na Skałce nadal pozostaje obiektem kultu
biskupa męczennika.
Drugi, gotycki kościół wystawiony został
w XIV wieku za panowania króla Kazimierza III Wielkiego. W XV wieku kościół począł popadać w ruinę. Kanonik krakowski Jan Długosz
z troski o podupadające wówczas sanktuarium św. Stanisława
postanowił, że sprowadzi do Krakowa ojców Paulinów. W 1472 roku zakonnicy paulińscy przejęli kościół na Skałce z
licznym uposażeniem oraz otrzymali fundusze na jego
renowacje.
Kolejna modernizacja obiektów kościelnych i klasztornych rozpoczęła
się w 1733 roku, a właściwie podjęto decyzję o wyburzeniu średniowiecznego kościoła i
wybudowaniu nowego. Głównym powodem takiej decyzji był zły stan
techniczny budynków, które zagrażały bezpieczeństwu zakonnikom i
wiernym. Przez wiele lat były podtapiane, a w czasie potopu
szwedzkiego ograbione i zrujnowane. Prace przy nowej
trzeciej już świątyni w tym miejscu ostatecznie zakończono w 1762 roku.
Barokowy kształt budowli nadał architekt Antoni Solari, połączono
wtedy również kościół z klasztorem oo. Paulinów, w wyniku czego zyskał
on wygląd renesansowego pałacu w stylu włoskim.
Nowy kościół otrzymał podwójne wezwanie:
św. Michała Archanioła oraz św. Stanisława Biskupa i Męczennika.
|
| Kościół na Skałce |
|
| Kościół na Skałce |
Obok kościoła znajduje się "sadzawka św. Stanisława Biskupa" pośrodku której stoi barokowa
figura Biskupa Męczennika z I połowy XVIII wieku. Woda z sadzawki według
tradycji ma cudowne właściwości.
|
| Sadzawka św. Stanisława Biskupa |
|
| Sadzawka św. Stanisława Biskupa |
|
| Brama kościelna |
Pod kościołem znajduje się Krypta Zasłużonych, spoczywają w niej m.in. kronikarza Jan Długosz, malarz Stanisław
Wyspiański oraz poeta Czesław Miłosz.
|
| Krypta Zasłużonych |
|
| Krypta Zasłużonych |
Kościół Bonifratrów pw. Trójcy Przenajświętszej w Krakowie
Historia Kościół św. Trójcy w Krakowie wiąże się z dwoma zakonami:
zakonem Trynitarzy oraz zakonem Bonifratrów.
Zakon Trynitarzy (Zakon Trójcy Świętej)
Założony został w 1193 w czasie wypraw krzyżowych przez św. Jana z Mathy i
św. Feliksa Walezjusza. Zakon powstał w celu oswobadzania (wykupu)
niewolników chrześcijańskich z rąk muzułmanów podczas wypraw krzyżowych.
Na ziemie polskie Trynitarianie zostali sprowadzeni za czasów Jana III
Sobieskiego w okresie wojen tureckich. Ich zadaniem było wykupywanie
Polaków z niewoli tatarskiej. W 1796 roku rozwiązano zakon Trynitarzy,
gdyż ustała potrzeba wykonywania głównego zadania.
Zakon bonifratrów
Zgromadzenie zostało założone, początkowo jako wspólnota świecka w 1540
roku w Hiszpanii przez świętego Jana Bożego w celu opieki nad chorymi. W
1572 zgromadzenie zostało zatwierdzone przez papieża Piusa V. Od 1586 roku
bonifratrzy składają ślub zwany ślubem szpitalnictwa, czyli troski o
chorych. Jako zakon szpitalny specjalizuje się w ziołolecznictwie
prowadzeniem szpitala oraz własnej apteki.
Pierwszymi gospodarzami kościoła św. Trójcy przy ul. Krakowskiej
byli zakonnicy Zakonu Trójcy Świętej - Trynitarzy. Przybyli oni do
Krakowa w 1688 roku za zgodą biskupa krakowskiego Jana Małachowskiego ze
Lwowa. Ich celem miało być wykupowanie jeńców chrześcijańskich z niewoli
tureckiej zwanej jasyrem. Na początku osiedlili się w klasztorze
dominikanów. Plac pod budowę swojego kościoła i klasztoru na Kazimierzu
otrzymali od Józefa Adama Lubowieckiego, starosty oświęcimskiego.
Kościół wzniesiono w latach 1739-1758 według projektu rzymskiego
architekta Franciszka Placidiego. Kompleks klasztorny wzniesiono w
latach 1741-1751. W 1796 roku zakon Trynitarzy został rozwiązany z powodu
wygaśnięcia potrzeby realizacji głównego zadani. Budynki kościelne i
klasztorne zamieniono wówczas na magazyny wojskowe.
W roku 1812 zespół klasztorny wraz z kościołem przejęli
bonifratrzy, przenieśli się oni ze zlikwidowanego kościoła św.
Urszuli na Starym Mieście.
Kościół, zbudowany w stylu późnego baroku, posiada jedną z
najpiękniejszych w Polsce fasad. Kościół jest jednonawowy, z niewielkimi
bocznymi kaplicami
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie
Kościół oraz klasztor przy ulicy Rakowickiej w Krakowie
wzniesiony został dla zakonu karmelitów bosych, mimo że w
Krakowie istniały już dwa klasztory tego typu: Niepokalanego Poczęcia
NMP wybudowany w latach 1605-1787 oraz św. Michała i św. Józefa
wybudowany w latach 1611-1797 (obecnie nieistniejący). Inspiratorkami
założenia kolejnej świątyni były karmelitanki bose na Łobzowie.
Przychylnie odniosło się do ich planu
Definitorium Prowincji Austriackiej, wydając w roku 1907 zgodę na
budowę kompleksu klasztornego i kościoła.
Prace budowalne były przeprowadzone w dwóch etapach. Pierwszy etap
przypadł na lata 1907–1910 i był to projekt
Tadeusza Stryjeńskiego, potem była przerwa w latach 1910-1929
spowodowana I wojnę światową oraz zbliżającym się światowym kryzysem
finansowym. Następny etap prac wykonano w latach 1929–1932 zgodnie z
projektem Franciszka Mączyńskiego.
Jest to kościół trzynawowy, bazylikowy, z wydłużoną nawą główną i
prezbiterium zamkniętym pięcioboczną absydą, nakrytą sklepieniem
parasolowym. Łączy w sobie elementy stylu neogotyckiego oraz elementy
stylu neoromańskiego.
Świątynia została ustanowiona
sanktuarium św. Józefa Obrońcy Miasta Krakowa.
Kościół, klasztor, ogród oraz ogrodzenie murowano-metalowe,
zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych.
|
|
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
|
|
| Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny |
Na fasadzie kościoła tuż nad wejściem głównym znajduje się
mozaika Matki Boskiej adorowanej przez
św. Jana od Krzyża i św. Teresę z Avila według projektu Jana
Bukowskiego.
|
| Mozaika Matki Bożej |
Warto też zobaczyć Krakowskie kościoły - odcinek drugi
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz